De sterk gestegen grondstoffenprijzen zorgen ervoor dat het stadsbestuur de plannen voor de heraanleg van de Grote Markt bijstuurt. De uitgangspunten blijven dezelfde: een gezellige, levendige en groene Grote Markt.

Voor Groen Sint-Niklaas is het helder: de noodzaak voor de heraanleg is vandaag nog even prangend. De essentie van het plan blijft overeind. Meer bomen, meer groen en water en een autoluwe inrichting blijven de ingrediënten om het hart van onze stad levendiger, aangenamer en klimaatbestendiger te maken. Ook zonder luifels of verzonken tuin zal de metamorfose groot zijn.

De stevige prijsstijgingen van bouwmaterialen en grondstoffen en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis en de inflatie zorgen ervoor dat het prijskaartje van het huidige plan de financiële draagkracht van de stad overstijgt. Bovendien was er slechts één intekenaar, waardoor een prijsvergelijking onmogelijk was. Het getuigt van goed bestuur dat de plannen bijgestuurd worden en de  toewijzingsprocedure stopgezet wordt. Het plan gaat terug naar de tekentafel om daarna een nieuwe procedure op te starten.

Het geeft ons extra tijd om een aantal dingen nog eens tegen het licht te houden en prijsbewuste maar kwalitatieve en duurzame keuzes te maken. In tussentijd kunnen alle evenementen zeker tot het voorjaar van 2024 op hun vertrouwde plaats blijven.

We kunnen net zoals het verkeer rond de Grote Markt blijven stilstaan, maar daar wordt onze stad niet beter van. We weten waar we naartoe willen. Veel inwoners dragen net als wij het plan een warm hart toe. Het centrum van onze stad heeft nood aan extra zuurstof.

Mee in het verhaal van de Grote Markt in 5 vragen en antwoorden:

Wat is er precies aan de hand?

De huidige bestuursploeg besliste bij het begin van de bestuursperiode in 2019 om de Grote Markt heraan te leggen. Via een Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester werd in juni 2020 een ontwerpteam aangesteld. Zij ontwikkelden een concept dat via een uitgebreid participatietraject met inwoners, horeca, ondernemers ... verder werd uitgewerkt tot een definitief plan. In maart 2022 was dit plan klaar. Later dat jaar werd ook de omgevingsvergunning goedgekeurd en startte de procedure om een aannemer aan te stellen. Het definitieve budget werd vastgesteld op 16 miljoen euro exclusief btw. Op die procedure tekende slechts één aannemer in met een offerte die fors boven het vooropgestelde budget lag.

Wat is er beslist?

Het stadsbestuur besliste om de werken niet te gunnen aan de intekenaar. De procedure wordt stopgezet. Tegelijk herbekijken bestuur en ontwerpteam de plannen grondig. Later dit jaar wil het bestuur met een aangepast bestek naar de gemeenteraad om daarna een nieuwe procedure te starten met meer ruimte tot prijsonderhandeling en meer intekenaars. Aan de principes van het plan wordt niet geraakt: een forse vergroening, meer bomen, waterpartijen en een autoluwe inrichting blijven de leidraad.

Wat wordt aangepast?

De belangrijkste elementen die (nog) niet uitgevoerd zouden worden zijn de verzonken tuin, de ondergrondse fietsenstalling en de luifels. De 'tip' van de Grote Markt in de buurt van Het Woord zal er dus anders gaan uitzien dan op de huidige plannen. Daarnaast worden een aantal kleinere elementen aangepast. In de materiaalkeuze kijkt men naar goedkopere alternatieven. 

Gaan de werken dan nog door?

Het blijft de intentie van het stadsbestuur om de Grote Markt de make-over te geven die ze verdient en nodig heeft. De aanpassingen van het plan hebben natuurlijk gevolgen voor de timing. De vooropgestelde start zou het najaar van 2023 worden, maar die timing halen we niet. Als alle kaarten goed liggen, starten de werken in het voorjaar van 2024. Alle geplande evenementen kunnen tot begin 2024 op de Grote Markt blijven doorgaan: van de Vredefeesten over de wekelijkse Grote Markt tot Sint-Niklaas Wintert.

Waarom is de heraanleg nodig?

We willen de Grote Markt klimaatbestendiger, groener maar ook functioneler en gezelliger maken. 

De Grote Markt is een volledig versteende vlakte. Bij hoge temperaturen warmt ze ontzettend op en 's avonds geeft ze die warmte maar zeer geleidelijk af. Gevolg: de temperatuur op de Grote Markt is gevoelig hoger dan op eender welke andere plaats in de stad. Het gebrek aan groen, water en bomen versterkt dit effect nog. Bovendien kan water hier op geen enkele manier in de bodem dringen. De klimaatverandering zorgt zeker in de zomer voor langere periodes van droogte en hoge temperaturen, afgewisseld met periodes waarin op korte termijn veel neerslag valt. Het opvangen en bufferen van water is cruciaal. Bovendien zorgt water voor een verkoelend effect. Alleen al om de stad klimaatbestendiger te maken is een heraanleg van de Grote Markt noodzakelijk. Met bomen, groen en waterpartijen zorgen we hier voor.

Vandaag is de verblijfsruimte erg beperkt en weggedrukt naar een smalle en kale rand tussen de open sleuven en het middenplein. Door de open parkeerstraat en de voortdurende stroom auto's boet de Grote Markt sterk aan gezelligheid en beleving in. Deze barrières wegwerken maakt van het plein een aaneengesloten en toegankelijker geheel met veel meer ruimte voor ontmoeting. 

Het overgrote deel van het verkeer dat momenteel rond de Markt rijdt, is doorgaand verkeer. Door dit te weren wordt de Markt autoluwer en komt er meer ruimte voor de zwakke weggebruiker. Dit moet resulteren in een gezelligere en aangenamere Grote Markt.

De huidige Markt is bijna exclusief ontworpen voor grote evenementen, genre Sint in de Piste, een kermis of markt of de Vredefeesten. Die zijn erg belangrijk voor de stad en blijven er ook in de toekomst plaatsvinden. Daarnaast komt er extra ruimte voor horeca en kleinschalige evenementen zodat het aanbod op de Grote Markt diverser wordt. Ook de grote evenementen krijgen een aangenamer en groener kader.