Het lokale niveau is het niveau bij uitstek waar de vernieuwing en versterking van onze democratie vorm krijgt. Het lokale niveau staat dicht bij de burger, en ook in Sint-Niklaas bleek dat dit het bestuursniveau is waar de burger het meeste vertrouwen in heeft.

Onze democratie en rechtsstaat beleven woelige tijden. Populisme en fake news tieren welig, de soms harde toon op sociale media raakt ook lokale bestuurders. Lokale raadsleden voelen zich vaak gefrustreerd, hebben het gevoel onvoldoende te kunnen wegen. Tegelijk toont onze democratie veerkracht, vooral ook lokaal. Talloze burgerinitiatieven tonen de betrokkenheid van burgers bij hun buurt. Als kritische luis in de pels, maar vaak ook met de wil om samen met medeburgers en lokaal bestuur aan een aangename buurt en gemeente te bouwen.

De democratie vernieuwen vraagt zowel om een versterking en verdieping van onze klassieke, representatieve democratie - met de gemeenteraad als spil - als om ruimte voor burgerparticipatie. Beleid dat in samenspraak tot stand is gekomen is meer gedragen. Het is beter en rijker, omdat er veel meer invalshoeken aan bod komen. Het versterkt het maatschappelijk weefsel. Een overheid die burgers enkel als klanten aanspreekt, krijgt vooral klachten, een overheid die burgers volwaardig betrekt, maakt van onze democratie een permanente oefening in burgerschap.

Het lokale niveau is het niveau bij uitstek waar de vernieuwing en versterking van onze democratie vorm krijgt

1💪Burgers ruimte geven

Betrokkenheid van burgers kent heel wat vormen: van informeren, raadplegen en adviseren tot coproduceren en (mee)beslissen. Alle vormen hebben hun waarde - zonder informatie is geen zinvolle participatie mogelijk. De kunst is het juiste instrument op het juiste moment in te zetten.

• Het is belangrijk dat de hele organisatie (politici en ambtenaren) doordrongen is van het belang van participatie. Een versterking en uitbreiding van de participatiedienst moet het proces naar een hoger niveau tillen.
• Participatie is van bij de opstart van een proces een volwaardig element, met een duidelijk kader en verwachtingen. Het is een doordachte manier van samenwerken: door stil te staan bij hoe, met wie en wanneer we samenwerken, leggen we de basis voor sterke processen en resultaten. Dit doen we samen met collega’s, inwoners, middenveld, scholen, bedrijven...
• We hebben oog voor diversiteit en inclusie, om te vermijden dat we participatie doen bij een niet representatief aantal burgers. We kiezen voor een veelheid aan methodieken, online - voldoende ruimte voor ontmoeting blijft cruciaal - en offline. We hebben actieve aandacht voor moeilijker bereikbare doelgroepen, outreachend werken… Methodieken gericht op wie minder goed ter taal is zoals een luisteronderzoek vragen een extra inspanning maar maken het resultaat rijker. Ook bieden we een kader om om te gaan met dissidente stemmen en er uit te leren, zonder er per definitie van uit te gaan dat er aan het einde een consensus bereikt zal worden. Dit kan bv door de methodiek van Deep democracy toe te passen .
• We erkennen ieder in zijn/haar rol: politici en ambtenaren, bedrijven, middenveld, kennisinstellingen en burgers. Het georganiseerde middenveld blijft een cruciale partner, die heel wat kennis, ervaring en engagement herbergt, die het maatschappelijk weefsel versterkt en die mensen bereikt die soms moeilijker rechtstreeks hun weg naar het lokaal bestuur vinden.
• Adviesraden moeten inzetten op een breder bereik en samenstelling. Daarom zouden ze meer outreachend moeten werken met meer soepele structuren die ook een tijdelijke, thematische betrokkenheid toelaten. Samen met meer aandacht voor doordacht en stevig onderbouwd beleidsadvies zijn dat de succesfactoren. De Wakkere Burger kan een bijdrage leveren aan de vernieuwing van de adviesraden via een begeleidingstraject.
• We zetten verder in op het gebiedsgericht werken volgens de methodiek van het wijkverbeteringscontract “Kroonmolen Aan Zet” en breiden dit uit naar 5 wijken, incl. de inzet van een wijkregisseur.
• Om participatie op wijkniveau vorm te geven, werken we met wijkraden.
  We geven wijkbewoners verantwoordelijkheid door hen een wijkbudget te laten beheren, voor projecten in de wijk. Dit doen we via een burgerpanel, een vorm van deliberatieve democratie waarbij een groep gelote burgers met elkaar geïnformeerd in gesprek gaan om de toekomst van hun wijk vorm te geven.
• We experimenteren met Right to challenge, ook wel uitdaagrecht of bewonersbod genoemd. Buurtbewoners, verenigingen of plaatselijke ondernemers krijgen de mogelijkheid om bepaalde bestaande overheidstaken over te nemen. Bijvoorbeeld wanneer deze burgers ervan overtuigd zijn dat zij betere of goedkopere resultaten kunnen behalen. Een voorbeeld hiervan is groenonderhoud. Wanneer binnen een duidelijk afsprakenkader een groep bewoners een stuk groen zelf wil onderhouden, willen we als groen dat de stad constructief dit gesprek aangaat. Finaal heeft de lokale overheid steeds de bevoegdheid om terug zelf de taken over te nemen.
• We ontwikkelen een crowdfunding- en crowdsourcingplatform.

💪Transparant bestuur

Het stadhuis is meer dan een gebouw. Het ideale stadhuis is een open plek waar burgers zich welkom voelen en vlot hun weg vinden. Fysiek en online, op het stadhuis van Sint-Niklaas of gespreid over de deelgemeenten en wijken.

• We maken openbaarheid van bestuur meer dan het wettelijke minimum door informatie ook maximaal toegankelijk, begrijpelijk en doorzoekbaar te maken. We kiezen voor integrale toegankelijkheid, niet enkel van het fysieke gemeentehuis, maar ook van informatie op de website en op papier: klare taal, webtoegankelijkheid voor mensen met een beperking,…
• We behouden en versterken de livestreaming voor alle publieke vergaderingen van de gemeenteraad en de gemeenteraadscommissies.
• Een aanbod op maat: een uitgebreid e-loket, gecombineerd met fysieke dienstverlening op maat, door ook afspraken buiten de kantooruren mogelijk te maken en door een basisaanbod in verschillende wijken en onze deelgemeenten te (blijven) voorzien.
• We zien klachten als een kans en bouwen verder aan een goed klachtenmanagement. Een onafhankelijke ombudsfunctie blijft hierbij cruciaal. Die rapporteert regelmatig aan de gemeenteraad en aan de burgers over de binnengekomen klachten en de opvolging
• We investeren sterk in integriteit. Een heldere deontologische code voor politici en ambtenaren, een goed werkende deontologische commissie om toe te kijken op de naleving en een intern meldpunt voor klokkenluiders zijn daarbij cruciaal.
• Bij gemeenteraadsleden heerst vaak frustratie over hun rol. We willen daarom werk maken van de hervorming van de rol van gewone raadsleden.

Terug naar overzicht programma