Sinds het ontwerpteam voor de heraanleg van de Grote Markt 2 jaar geleden aangesteld werd, is er een berg werk verzet. Letterlijk zelfs: meer dan 2000 pagina's telt het uiteindelijke minutieus uitgewerkte plan. Met de goedkeuring van het bestek door de gemeenteraad kan de stad op zoek naar een aannemer. De krachtlijnen van het concept waarmee de ontwerpers de opdracht binnenhaalden blijven overeind: een klimaatbestendig, stevig vergroend plein waar ontmoeting en beleving naast grote en kleine evenementen centraal staan. En dat ook in de toekomst de wekelijkse markt én het ballonspektakel blijft herbergen. "Meer dan ooit wordt dit echt een plein voor mensen. Een iconische plaats waar verleden, heden én toekomst samenkomen. Het kloppend hart van de stad krijgt een stevige verjongings- en gezondheidskuur."

Vanaf eind september gaan de eerste voorbereidende nutswerken al van start. Die worden gefaseerd uitgevoerd en moeten tegen halfweg 2023 rond zijn. Vanaf dan begint het échte werk om de iconische markt in een futureproof jasje te hijsen. De opdracht wordt een stuk uitgebreider dan initieel voorzien. Schepen voor gebouwen Bart De Bruyne: "De projectzone werd gaandeweg gevoelig uitgebreid. We willen ons werk dit keer grondig doen en een aantal pijnpunten uit het verleden wegwerken. De vochtinsijpeling in de ondergrondse parking is bijvoorbeeld zo'n hardnekkig probleem dat we nu definitief verhelpen. Dat betekent dat gaande weg ook het budget mee moest groeien. Half werk leveren is geen optie. Om een aantal grote evenementen te kunnen blijven verwelkomen waren ook extra ingrepen nodig."

Ballonnen én markt

Toen op de laatste Vredefeesten voor het eerst sinds enkele jaren weer tientallen ballonnen vanop de Grote Markt opstegen, klonken er naast bewonderende kreten ook her en der bezorgde stemmen. Zullen de ballonnen in de toekomst wel nog vanop de Markt kunnen opstijgen? En wat tijdens de werken? Schepen De Bruyne: "De ballonnen liggen de Sint-Niklazenaar duidelijk nauw aan het hart. En terecht. We zijn niet voor niets de ballonnenstad. Ze kunnen echter op hun twee oren slapen. De stad stond er van meet af aan op dat er 10 ballonnen moesten kunnen blijven opstijgen en dat zal ook in de toekomst zo zijn. Met de timing zoals die in het bestek staat, kunnen de ballonnen ook in 2023 probleemloos vanop de Markt vertrekken. Enkel in de zomer van 2024 zullen we de ballonnen voor één jaartje elders in de stad moeten gaan bekijken, maar daarna keren ze gewoon terug naar hun vertrouwde stek. Van tussen de bomen zal het zicht nog unieker zijn én door het verplaatsen van de busstations zullen er meer mensen van het spektakel kunnen genieten. Qua beleving zullen de Vredefeesten een stevige upgrade krijgen. En ook de wekelijkse markt wordt opener, ruimer en toegankelijker."

Klimaatwissel op de toekomst

Voor Groen Sint-Niklaas blijft de heraanleg van de Grote Markt een bijzonder belangrijk dossier. Fractieleider Aster Baeck: "De energiecrisis en de gierende inflatie zetten de stadsfinanciën stevig onder druk, dat beseffen we. Maar onder deze crisis woedt een nog veel ingrijpendere crisis: de klimaatcrisis. We kunnen onze kop in het zand steken en wachten tot de energiestorm gaat liggen. De verdere opwarming gaan we er niet mee tegenhouden. De Grote Markt is het grootste hitte-eiland van de stad. Dat hebben we al enkele zomers aan den lijve kunnen ondervinden. Op een warme zomerdag is het er ondraaglijk warm. Bomen blijven de goedkoopste airco die er is. Met het plan dat we nu in handen hebben, koelt de Markt de stad mee af in plaats van ze verder op te warmen. Water vangen we in natte periodes op in plaats van het weg te laten spoelen. Waarom zouden we dit verder uitstellen?"

Broodnodige impuls voor centrum

De ingrijpende verbouwing is er niet niet enkel om het centrum klimaatbestendiger te maken. Ze activeert volgens Aster Baeck ook het sociale potentieel van de Markt: "Dit plein is al té lang het podium van koning auto. We moeten nu doorpakken en de mensen centraal stellen in plaats van ze weg te duwen naar de randen, tussen de voorbijrijdende auto's. Het centrum van de stad heeft duidelijk nood aan een nieuwe impuls en daar kan een vernieuwde Grote Markt de katalysator van zijn. Je ziet het in veel steden: waar je de mensen opnieuw de ruimte geeft ten koste van de auto, nemen ze die in en komt er meer leven. Kijk naar wat er met de Anspachlaan in Brussel gebeurde: een ongezonde autostraat is vandaag een aangename wandelboulevard waar steeds wat te beleven is en de winkels floreren. En zo zijn er nog tal van voorbeelden te vinden. Dat kunnen wij ook. Ja, het is een stevige investering, maar wel eentje die zichzelf terugbetaalt en waar elke Sint-Niklazenaar iets aan heeft."

Meer dan eender welk ander plan van dit bestuur blijft de Markt de Sint-Niklase gemoederen beroeren. "Dat is ook logisch," stelt Aster Baeck. "De Markt is zowat het symbool van de stad. Het blijft een iconische plaats waar heden en verleden samenkomen. Elke Sint-Niklazenaar - van jong tot stokoud - koestert wel herinneringen aan dit plein. Met deze ingreep maken we de Grote Markt toekomstproof. Dat is bij de vorige ingreep veel te weinig gebeurd. Door niet verder te kijken dan de noden van het moment krijg je oplossingen die snel achterhaald zijn."